วันศุกร์ที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2551

เนื้อหาวรรณกรรม

หนังสือบุดขาวเรื่องการทำขวัญข้าวเล่มนี้ เป็นตำรารวบรวมสรรพวิชาหลายๆ ด้านไว้เป็นเล่มเดียว จากการการศึกษาเบื้องต้นพบว่ามีทั้งตำรายา ตำราไสยศาสตร์ ตำราดูดวง ตำราดูฤกษ์ยามการสร้างบ้าน โดยผู้จัดทำรายงานจึงได้เลือกเอาเฉพาะเรื่องที่สนใจ คือพิธีกรรมเกี่ยวกับข้าว โดยแบ่งเนื้อหาเป็น 3 ส่วน คือ
1. ข้อปฏิบัติในการทำนาช่วงก่อนแรกไถ
2. ข้อปฏิบัติในการทำนาช่วงแรกไถถึงเก็บเกี่ยว
3. ข้อปฏิบัติในการทำนาช่วงหลังเก็บเกี่ยว

1. ข้อปฏิบัติในการทำนาช่วงก่อนแรกไถ เป็นเรื่องของการดูดิถีฤกษ์ ดูเวลาที่เหมาะสมในการทำนาตามแบบแผนโบราณ โดยเป็นการกำหนดระยะเวลาของการเพาะปลูกให้เหมาะสมกับดินฟ้าอากาศ ตามฤดูกาล การเตรียมความพร้อมก่อนหน้านาจะมาถึง เช่นดูเรื่องเครื่องไถ หว่าน ให้มีความคงทนถาวร
ตัวอย่างการดูดิถีฤกษ์ เช่น

... ...ถ้าจะแรกไถนาให้แลกวัน ๑ แรกหว่านข้าวให้แรกวัน ๖ เมื่อแรกเก็บให้เก็บวัน ๗ ถ้าจะตกกล้าให้ตกวัน ๕ วัน ๒ วัน ๓ วัน ๖ ถ้าจะให้แรกดูเคียว ถ้าจะเอาข้าวขึ้นเรือนขึ้นยุ้งในวัน ๒ วัน ๗ เมื่อแรกพันไถ ณ วัน ๒ วัน ๓ วัน ๔ เมื่อแรกข้าวไถ ณ วัน ๑...

2. ข้อปฏิบัติในการทำนาช่วงแรกไถถึงเก็บเกี่ยว แบ่งเป็นขั้นตอนและวิธีการแรกไถ แรกหว่าน แรกปักดำ การไหว้เจ้าที่นา การรวบขวัญข้าว เป็นเรื่องของการกำหนดช่วงเวลาที่เหมาะสมในแต่ละขั้นตอนของการทำนา
ตัวอย่างข้อปฏิบัติในการแรกหว่านข้าว เช่น

...เอายันต์นี้กับข้าวกระโทง ๑ น้ำกระโทง ๑ ข้าวเจ็ดเมล็ดแล้วเอาดินปักลงแล้ว นางโภควดี นางธร ณีกรุงพาลี บริถิ้วตั้งหมาก ๓ คำฝากไว้ ถ้าสุกแล้วจะผูกข้าวให้เก็บใบไม้กะหลำนางกอง ๗ ใบไม้ขวัญข้าว ๗ ใบเต่าร้าง ๗ ใบย่านลิเพา ๗ ใบยอดหญ้าคา ๗ ใบกะดังบ้ายทำกะตรอม ให้ตั้งข้าวแกบริถิ้วกรุงพาลีนางธรณี มหาลาภมหาไชยไหว้เจ้าที่ทั้งนั้น เทียน ๕ และเอา เชือกควายที่ขาดติดหมวดอยู่ แล้วเอาด้าย ๙ เส้น แล้วเรียกด้วยคาถานี้ พุโทสารีบุตโตรัตตะ นังปัตจะปัตตะวีหิริยังบันจะธรรมา ๓ ที…

3. ข้อปฏิบัติในการทำนาช่วงหลังเก็บเกี่ยว แบ่งเป็นขั้นตอนและวิธีการดับลอมข้าว การทำขวัญข้าว การบูชาพระแม่โพสพ ตัวอย่างข้อปฏิบัติในการทำขวัญข้าว: บทเชิญ เช่น

... ทำขวัญข้าว ณ เรือนห้องคลัง ว่าดังนี้แล้ววันนี้วันสาภวันดี แต่งสำรับบายศรี ขอถวายแก่เทวดาทั้งหลาย ทั้งพระนารายณ์พรพุทธขิเนก เอกพระพุทธขินาย พระกัจจายเถนพระบริเมนสวน ผู้เป็นใหญ่แก่เทวดา ทั้งหลายก็ชุมนุมกันทั้งแปดสิบโกฏิ ในท้องสรวงสวรรค์คิดกันที่จะตั้ง แผ่นดินและแผ่นฟ้าครอบจักรวาล ธ จึงแต่งเนื้อปลาอาหาร ที่จะเลี้ยงฝูงมหาพรหม อันเกิดเป็นมนุษย์ทั้งหลาย ทั่วแหล่งหล้าเทวาคิดกัน จึ่งตั้งพระธรณีไว้ โอมชัยๆ ไกรบวรนมัสการ ยารณสัมพุทธอุดมบังคมที่กล่าว...

ไม่มีความคิดเห็น: